CHEMIA – KLASA 1A, 1B, 1D, 1E - poziom podstawowy

Zasady pracy na lekcjach chemii

Forma sprawdzania wiadomości i umiejętności	Waga
Kartkówka lub odpowiedź ustna obejmująca 3 tematy lekcyjne  (od 10 – 20 minut)	2
Krótka odpowiedź ustna lub kartkówka z 1 tematu	1
Doświadczenia proste	1
Projekty chemiczne	2
Ćwiczenia, prezentacje	1
Aktywność	1

1. Zapowiedziane przez nauczyciela formy pracy są obowiązkowe dla wszystkich uczniów.

2. Uczeń ma prawo do poprawienia oceny z kartkówki.

3. Ocena z poprawy jest wpisana do dziennika z połową wagi danej formy, np. dla kartkówki wagi 2: [kartkówka waga 1+ poprawa waga 1], czyli suma wag wynosi 2.

3. W przypadku nieobecności ucznia na zapowiedzianej na ocenę formie ćwiczeniowej, uczeń pisze tę formę na najbliższej lekcji, na której jest obecny. W szczególnych przypadkach termin ustala nauczyciel razem z uczniem.

4. W przypadku nieobecności ucznia na kartkówce uczeń pisze tę formę na najbliższej lekcji chemii, na której jest obecny lub w terminie wskazanym przez nauczyciela.

5. W przypadku nieobecności ucznia spowodowanej długą chorobą, terminy form sprawdzania wiadomości i umiejętności lub uzupełniania zaległości ustalane są indywidualnie.

6. Uczniowi posiadającemu ściągę lub przyłapanemu na ściąganiu nauczyciel anuluje wszystkie rozwiązane wcześniej zadania, po czym uczeń kontynuuje rozwiązywanie pozostałych zadań. Praca jest oceniana.

7. Uczeń jest zobowiązany do przynoszenia na lekcję podręcznika (min. 1 na ławkę), zeszytu oraz wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń/kart pracy.

8. Jeśli nieobecność ucznia w szkole trwała ponad tydzień, uczeń ma prawo być nieprzygotowany do pierwszej lekcji po powrocie, jeżeli lekcja jest w ciągu trzech dni od powrotu. Uczeń ma obowiązek poinformować nauczyciela o swojej nieobecności.

9. Uczeń może zgłosić na początku lekcji nieprzygotowanie bez podawania przyczyny – przysługuje jedno nieprzygotowanie w semestrze. Nieprzygotowania nie obejmują zapowiedzianych form - kartkówek, ćwiczeń na ocenę. Nauczyciel odnotowuje zgłoszenie nieprzygotowania w dzienniku.

10. Średnia ważona pełni jedynie funkcję pomocniczą przy wystawieniu oceny semestralnej/rocznej.

ocena                                     średnia

celujący       powyżej 5,35

bardzo dobry 4,55 - 5,35

dobry 3,60 - 4,54

dostateczny 2,70 - 3,59

dopuszczający                        1,8  -  2,69

niedostateczny                        poniżej 1,8.

11. Punktacja za prace pisemne:

ocena niedostateczna 0 – 39 %

ocena dopuszczająca 40 – 54 %

ocena dostateczna 55 – 70 %

ocena dobra 71 – 85 %

ocena bardzo dobra 86 – 94 %

ocena celująca 95 – 100%

Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1. do rozporządzenia, Dz.U. z 2024 r., poz. 1019), programie nauczania oraz w części 1. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego i technikum NOWA To jest chemia.cz. 1, zakres podstawowy

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1.	2.	3.	4.	5.
Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1+2+3+4+5]
Uczeń: − wymienia nazwy szkła i sprzętu laboratoryjnego − zna i stosuje zasady BHP obowiązujące w pracowni chemicznej − rozpoznaje piktogramy i wyjaśnia ich znaczenie − omawia budowę atomu − definiuje pojęcia: atom, elektron, proton, neutron, nukleony, elektrony walencyjne − oblicza liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego na podstawie zapisu − definiuje pojęcia: masa atomowa, liczba atomowa, liczba masowa, jednostka masy atomowej, masa cząsteczkowa − podaje masy atomowe i liczby atomowe pierwiastków chemicznych, korzystając z układu okresowego − oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych − omawia budowę współczesnego modelu atomu − definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny, izotop − podaje treść prawa okresowości − omawia budowę układu okresowego pierwiastków chemicznych − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne należące do bloków s oraz p − określa podstawowe właściwości pierwiastka chemicznego na podstawie znajomości jego położenia w układzie okresowym − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne zaliczane do niemetali i metali − definiuje pojęcie elektroujemność − wymienia nazwy pierwiastków elektrododatnich i elektroujemnych, korzystając z tabeli elektroujemności − wymienia przykłady cząsteczek pierwiastków chemicznych (np. O2, H2) i związków chemicznych (np. H2O, HCl) − definiuje pojęcia: wiązanie chemiczne, wartościowość, polaryzacja wiązania, dipol − wymienia i charakteryzuje rodzaje wiązań chemicznych (jonowe, kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, wiązanie koordynacyjne, (metaliczne) − definiuje pojęcia wiązanie σ, wiązanie π − podaje zależność między różnicą elektroujemności w cząsteczce a rodzajem wiązania − wymienia przykłady cząsteczek, w których występuje wiązanie jonowe, kowalencyjne i kowalencyjne spolaryzowane − opisuje budowę wewnętrzną metali	Uczeń: − wyjaśnia przeznaczenie podstawowego szkła i sprzętu laboratoryjnego − bezpiecznie posługuje się podstawowym sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi − wyjaśnia pojęcia powłoka, podpowłoka − wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami: masa atomowa, liczba atomowa, liczba masowa, jednostka masy atomowej − zapisuje powłokową konfigurację elektronową atomów pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej Z od 1 do 20 − wyjaśnia budowę współczesnego układu okresowego pierwiastków chemicznych, uwzględniając podział na bloki s, p, d oraz f − wyjaśnia, co stanowi podstawę budowy współczesnego układu okresowego pierwiastków chemicznych − wyjaśnia, podając przykłady, jakich informacji na temat pierwiastka chemicznego dostarcza znajomość jego położenia w układzie okresowym − wskazuje zależności między budową elektronową pierwiastka i jego położeniem w grupie i okresie układu okresowego a jego właściwościami fizycznymi i chemicznymi − omawia zmienność elektroujemności pierwiastków chemicznych w układzie okresowym − wyjaśnia regułę dubletu elektronowego i oktetu elektronowego − przewiduje rodzaj wiązania chemicznego na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków chemicznych − wyjaśnia sposób powstawania wiązań kowalencyjnych, kowalencyjnych spolaryzowanych, jonowych i metalicznych − wymienia przykłady i określa właściwości substancji, w których występują wiązania metaliczne, wodorowe, kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe − wyjaśnia właściwości metali na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego	Uczeń: − wie, jak przeprowadzić doświadczenie chemiczne − przedstawia ewolucję poglądów na temat budowy materii − wyjaśnia, od czego zależy ładunek jądra atomowego i dlaczego atom jest elektrycznie obojętny − wykonuje obliczenia związane z pojęciami: masa atomowa, liczba atomowa, liczba masowa, jednostka masy atomowej (o większym stopniu trudności) − zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych Z od 1 do 20 oraz jonów o podanym ładunku (zapis konfiguracji pełny i skrócony) − wyjaśnia pojęcie czterech liczb kwantowych (B) − wyjaśnia pojęcia orbitale s, p, d, f (B) − analizuje zmienność charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych zależnie od ich położenia w układzie okresowym − wykazuje zależność między położeniem pierwiastka chemicznego w danej grupie i bloku energetycznym a konfiguracją elektronową powłoki walencyjnej − analizuje zmienność elektroujemności i charakteru chemicznego pierwiastków chemicznych w układzie okresowym − zapisuje wzory elektronowe (wzory kropkowe) i kreskowe cząsteczek, w których występują wiązania kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe oraz koordynacyjne − wyjaśnia, dlaczego wiązanie koordynacyjne nazywane jest też wiązaniem donorowo- -akceptorowym − omawia sposób, w jaki atomy pierwiastków chemicznych bloku s i p osiągają trwałe konfiguracje elektronowe (tworzenie jonów) − charakteryzuje wiązanie metaliczne i wodorowe oraz podaje przykłady ich powstawania − wyjaśnia związek między wartością elektroujemności a możliwością tworzenia kationów i anionów − zapisuje równania reakcji powstawania jonów i tworzenia wiązania jonowego − przedstawia graficznie tworzenie się wiązań typu σ i π − określa wpływ wiązania wodorowego na nietypowe właściwości wody − wyjaśnia pojęcie siły van der Waalsa − porównuje właściwości substancji jonowych, cząsteczkowych, kowalencyjnych, metalicznych oraz substancji o wiązaniach wodorowych	Uczeń: − wyjaśnia, na czym polega dualizm korpuskularno- -falowy − wyjaśnia, dlaczego zwykle masa atomowa pierwiastka chemicznego nie jest liczbą całkowitą − definiuje pojęcia promieniotwórczość, okres półtrwania − wyjaśnia, co to są izotopy pierwiastków chemicznych, na przykładzie atomu wodoru − uzasadnia przynależność pierwiastków chemicznych do poszczególnych bloków energetycznych − porównuje wiązanie koordynacyjne z wiązaniem kowalencyjnym − zapisuje wzory elektronowe (wzory kropkowe) i kreskowe cząsteczek lub jonów, w których występują wiązania koordynacyjne − określa rodzaj i liczbę wiązań σ i π w prostych cząsteczkach (np. CO2, N2) − określa rodzaje oddziaływań między atomami a cząsteczkami na podstawie wzoru chemicznego lub informacji o oddziaływaniu − analizuje mechanizm przewodzenia prądu elektrycznego przez metale i stopione sole − wyjaśnia wpływ rodzaju wiązania na właściwości fizyczne substancji − projektuje i przeprowadza doświadczenie Badanie właściwości fizycznych substancji tworzących kryształy	Uczeń: - oblicza masę atomową pierwiastka chemicznego o znanym składzie izotopowym - oblicza procentową zawartość izotopów w pierwiastku chemicznym - wyjaśnia, na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej i sztucznej - podaje przykłady praktycznego wykorzystania zjawiska promieniotwórczości i ocenia związane z tym zagrożenia

2. Systematyka związków nieorganicznych

1.	2.	3.	4.	5.
Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1+2+3+4+5]
Uczeń: − definiuje pojęcia: równanie reakcji chemicznej, substraty, produkty, reakcja syntezy, reakcja analizy, reakcja wymiany − definiuje pojęcie tlenki − zapisuje wzory i nazwy systematyczne wybranych tlenków metali i niemetali − zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków co najmniej jednym sposobem − definiuje pojęcia: tlenki kwasowe, tlenki zasadowe, tlenki obojętne, tlenki amfoteryczne − definiuje pojęcia wodorotlenki i zasady − opisuje budowę wodorotlenków − zapisuje wzory i nazwy systematyczne wybranych wodorotlenków − wyjaśnia różnicę między zasadą a wodorotlenkiem − zapisuje równanie reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku i wybranej zasady − definiuje pojęcia: amfoteryczność, wodorotlenki amfoteryczne − zapisuje wzory i nazwy wybranych wodorotlenków amfoterycznych − definiuje pojęcie wodorki − podaje zasady nazewnictwa wodorków − definiuje pojęcia kwasy, moc kwasu − wymienia sposoby klasyfikacji kwasów (tlenowe i beztlenowe) − zapisuje wzory i nazwy systematyczne kwasów − wymienia metody otrzymywania kwasów − definiuje pojęcie sole − wymienia rodzaje soli − zapisuje wzory i nazwy systematyczne prostych soli − wymienia metody otrzymywania soli − wymienia przykłady soli występujących w przyrodzie, określa ich właściwości i zastosowania − omawia zastosowanie soli − opisuje znaczenie soli dla funkcjonowania organizmu człowieka − wyjaśnia pojęcie hydraty − wyjaśnia proces twardnienia zaprawy gipsowej	Uczeń: − zapisuje wzory i nazwy systematyczne tlenków − zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej Z od 1 do 20 − dokonuje podziału tlenków na kwasowe, zasadowe i obojętne − wyjaśnia zjawisko amfoteryczności − wymienia przykłady tlenków kwasowych, zasadowych, obojętnych i amfoterycznych − zapisuje równania reakcji chemicznych tlenków kwasowych i zasadowych z wodą − projektuje doświadczenie Otrzymywanie tlenku miedzi − projektuje doświadczenie Badanie działania wody na tlenki metali i niemetali − wymienia przykłady zastosowania tlenków − opisuje odmiany, właściwości i zastosowania SiO2 − zapisuje wzory i nazwy systematyczne wodorotlenków − wymienia metody otrzymywania wodorotlenków i zasad − klasyfikuje wodorotlenki ze względu na ich charakter chemiczny − projektuje doświadczenie Otrzymywanie wodorotlenku sodu w reakcji sodu z wodą − zapisuje równania reakcji chemicznych wybranych wodorotlenków i zasad z kwasami − wymienia przykłady zastosowania wodorotlenków − opisuje charakter chemiczny wodorków − projektuje doświadczenie Badanie działania wody na wybrane związki pierwiastków chemicznych z wodorem − opisuje budowę kwasów − zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasów − dokonuje podziału podanych kwasów na tlenowe i beztlenowe − szereguje kwasy pod względem mocy − podaje nazwy kwasów nieorganicznych na podstawie ich wzorów chemicznych − projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać kwasy różnymi metodami − omawia typowe właściwości chemiczne kwasów (zachowanie wobec metali, tlenków metali, wodorotlenków i soli kwasów o mniejszej mocy) − opisuje budowę soli − zapisuje wzory i nazwy systematyczne soli − określa właściwości chemiczne soli − zapisuje równania reakcji chemicznych wybranych wodorotlenków i zasad z kwasami − przeprowadza doświadczenie chemiczne mające na celu otrzymanie wybranej soli w reakcji zobojętniania oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej − wyjaśnia pojęcia wodorosole i hydroksosole − zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranej soli trzema sposobami i zapisuje równania tych reakcji w postaci cząsteczkowej − opisuje rodzaje skał wapiennych (wapień, marmur, kreda), ich właściwości i zastosowania − projektuje doświadczenie Wykrywanie skał wapiennych − projektuje doświadczenie Termiczny rozkład wapieni − podaje informacje na temat składników zawartych w wodzie mineralnej w aspekcie ich działania na organizm ludzki − podaje przykłady nawozów naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich stosowania − zapisuje wzory i nazwy hydratów − podaje właściwości hydratów − projektuje i przeprowadza doświadczenie Usuwanie wody z hydratów − wyjaśnia proces twardnienia zaprawy wapiennej	Uczeń: − wymienia różne kryteria podziału tlenków − zapisuje reakcje tlenu z  metalami: Na, Mg, Ca, Al, Zn, Fe, Cu − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne, które mogą tworzyć tlenki amfoteryczne − dokonuje podziału tlenków na kwasowe, zasadowe, obojętne i amfoteryczne oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych z kwasami i zasadami − opisuje proces produkcji szkła, jego rodzaje i zastosowania − wskazuje w układzie okresowym pierwiastki chemiczne, które mogą tworzyć tlenki amfoteryczne − podaje przykłady nadtlenków i ich wzory sumaryczne − projektuje i przeprowadza doświadczenie Badanie właściwości wodorotlenku sodu − zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków i zasad − projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Otrzymywanie wodorotlenku glinu i badanie jego właściwości amfoterycznych oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej i jonowej − zapisuje równania reakcji wodorków pierwiastków 17. grupy z zasadami i wodą − projektuje i przeprowadza doświadczenie Otrzymywanie kwasu chlorowodorowego i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − projektuje i przeprowadza doświadczenie Otrzymywanie kwasu siarkowego(IV) i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych dotyczących właściwości chemicznych kwasów (zachowanie wobec metali, tlenków metali, wodorotlenków i soli kwasów o mniejszej mocy) − zapisuje równania reakcji chemicznych ilustrujące utleniające właściwości wybranych kwasów − wymienia przykłady zastosowania kwasów − zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranej soli co najmniej pięcioma sposobami i zapisuje równania tych reakcji w postaci cząsteczkowej, jonowej i skróconym zapisem jonowym − określa różnice w budowie cząsteczek soli obojętnych, prostych, podwójnych i uwodnionych − podaje nazwy i zapisuje wzory sumaryczne wybranych wodorosoli i hydroksosoli − projektuje i przeprowadza doświadczenie Gaszenie wapna palonego − opisuje mechanizm zjawiska krasowego − porównuje właściwości hydratów i soli bezwodnych − wyjaśnia proces otrzymywania zaprawy wapiennej i proces jej twardnienia	Uczeń: − projektuje doświadczenie chemiczne Badanie działania zasady i kwasu na tlenki metali i niemetali oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − określa charakter chemiczny tlenków pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej Z od 1 do 20 na podstawie ich zachowania wobec wody, kwasu i zasady; zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − przewiduje charakter chemiczny tlenków wybranych pierwiastków i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − przewiduje wzór oraz charakter chemiczny tlenku, znając produkty reakcji chemicznej tego tlenku z wodorotlenkiem sodu i kwasem chlorowodorowym − analizuje właściwości pierwiastków chemicznych pod względem możliwości tworzenia tlenków i wodorotlenków amfoterycznych − określa różnice w budowie i właściwościach chemicznych tlenków i nadtlenków − analizuje tabelę rozpuszczalności wodorotlenków i soli w wodzie − projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne, w których wyniku można otrzymać różnymi metodami wodorotlenki trudno rozpuszczalne w wodzie; zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − zapisuje równania reakcji chemicznych potwierdzających charakter chemiczny wodorków − opisuje zjawisko kwaśnych opadów, zapisuje odpowiednie równania reakcji − określa różnice w budowie cząsteczek soli obojętnych, hydroksosoli i wodorosoli oraz podaje przykłady tych związków chemicznych − ustala nazwy różnych soli na podstawie ich wzorów chemicznych − ustala wzory soli na podstawie ich nazw − podaje metody, którymi można otrzymać wybraną sól, i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych − projektuje i przeprowadza doświadczenie Otrzymywanie chlorku miedzi(II) w reakcji tlenku miedzi(II) z kwasem chlorowodorowym − projektuje i przeprowadza doświadczenie Otrzymywanie chlorku miedzi(II) w reakcji wodorotlenku miedzi(II) z kwasem chlorowodorowym − projektuje i przeprowadza doświadczenie Sporządzanie zaprawy gipsowej i badanie jej twardnienia − opisuje sposoby usuwania twardości wody, zapisuje odpowiednia równania reakcji	Uczeń: - przygotowuje i prezentuje prace projektowe oraz zadania testowe z systematyki związków nieorganicznych, z uwzględnieniem ich właściwości oraz wykorzystaniem wiadomości z zakresu podstawowego chemii

3. Stechiometria

1.	2.	3.	4.	5.
Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1+2+3+4+5]
Uczeń: − definiuje pojęcia mol i masa molowa − wykonuje obliczenia związane z pojęciem masa cząsteczkowa − wykonuje bardzo proste obliczenia związane z pojęciami mol i masa molowa − podaje treść prawa Avogadra − wykonuje proste obliczenia stechiometryczne związane z prawem zachowania masy	Uczeń: − wyjaśnia pojęcie objętość molowa gazów − wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami: mol, masa molowa, objętość molowa gazów w warunkach normalnych − wyjaśnia pojęcia: skład jakościowy, skład ilościowy, wzór empiryczny, wzór rzeczywisty − wyjaśnia różnicę między wzorem empirycznym a wzorem rzeczywistym − wyjaśnia, na czym polegają obliczenia stechiometryczne − interpretuje równania reakcji chemicznych na sposób cząsteczkowy, molowy, ilościowo w masach molowych, ilościowo w objętościach molowych (gazy) oraz ilościowo w liczbach cząsteczek − projektuje doświadczenie Potwierdzenie prawa zachowania masy − wykonuje proste obliczenia stechiometryczne związane z masą molową oraz objętością molową substratów i produktów reakcji chemicznej	Uczeń: − wyjaśnia pojęcia liczba Avogadra i stała Avogadra − wykonuje obliczenia związane z pojęciami: mol, masa molowa, objętość molowa gazów, liczba Avogadra (o większym stopniu trudności) − wykonuje obliczenia związane z pojęciami stosunku atomowego, masowego i procentowego pierwiastków w związku chemicznym − wykonuje obliczenia związane z prawem stałości składu − oblicza skład procentowy związków chemicznych − rozwiązuje proste zadania związane z ustaleniem wzorów elementarnych i rzeczywistych związków chemicznych	Uczeń: − porównuje gęstości różnych gazów na podstawie znajomości ich mas molowych − wykonuje obliczenia stechiometryczne dotyczące mas molowych, objętości molowych, liczby cząsteczek oraz niestechiometrycznych ilości substratów i produktów (o znacznym stopniu trudności)	Uczeń: - wyjaśnia różnicę między gazem doskonałym a gazem rzeczywistym - wykonuje obliczenia stechiometryczne dotyczące mas molowych, objętości molowych, liczby cząsteczek oraz niestechiometrycznych ilości substratów i produktów (o znacznym stopniu trudności)