CHEMIA – KLASA 2A, 2B₁, 2B₂ – poziom podstawowy

ROK SZKOLNY 2025/26

Zasady pracy na lekcji chemii

1. Zapowiedziane kartkówki lub inne formy ćwiczeniowe są obowiązkowe.

2. Terminy kartkówek ustalane są przez nauczyciela i wpisywane zostają do dziennika.

3. Uczeń ma prawo do poprawy oceny. Wpisana do dziennika poprawiona ocena jest średnią arytmetyczną ocen (kartkówka i jej poprawa) lub

w formie połowy wagi, np. kartkówka waga 2: [kartkówka waga 1 + poprawa waga 1], czyli suma wag wynosi 2.

4. W przypadku nieobecności ucznia (poniżej tygodnia) na zapowiedzianej kartkówce, uczeń pisze tę formę na najbliższej lekcji, na której jest

obecny. W przypadku dłużej nieobecności (tydzień bądź dłużej) uzupełnienie zaległości ustalane są indywidualnie.

5. Uczniowi, który posiada ściągę lub przyłapany zostanie na ściąganiu w czasie sprawdzania wiadomości, zostaje odebrana praca.

6. Uczeń jest zobowiązany do przynoszenia na lekcję podręcznika (min. 1 na ławkę) oraz zeszytu.

7. Jeśli nieobecność ucznia w szkole trwała nieprzerwanie tydzień, uczeń ma prawo być nieprzygotowany do pierwszej lekcji po powrocie. Uczeń

informuje o tym fakcie nauczyciela.

8. Uczeń może zgłosić na początku lekcji (podczas sprawdzania obecności) nieprzygotowanie bez podawania przyczyny:

- jedno nieprzygotowanie w semestrze w klasach z 1-2 lekcjami chemii w tygodniu.

Nieprzygotowania nie obejmują zapowiedzianych kartkówek, ćwiczeń na ocenę. Nauczyciel odnotowuje zgłoszenie nieprzygotowania w

dzienniku.

9. Średnia ważona pełni jedynie funkcję pomocniczą przy wystawieniu oceny śródrocznej i rocznej.

10. Formy sprawdzania wiadomości i umiejętności:

RODZAJ	WAGA
kartkówka duża (2-3 tematy)	2
kartkówka mała (1 temat)	1
odpowiedź ustna	2
ćwiczenia, praca na lekcji	1
doświadczenia proste	1
doświadczenia złożone	2
projekt	2
prezentacja	1

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny przygotowane zostały na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. 2024 r., poz. 1019), programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum i technikum NOWA To jest chemia, zakres podstawowy.

1. Stechiometria

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: − definiuje pojęcia: masa atomowa, masa cząsteczkowa, mol, masa molowa − wyjaśnia, czym jest jednostka masy atomowej u − odczytuje z układu okresowego masy atomowe pierwiastków chemicznych − wykonuje obliczenia związane z pojęciem masa cząsteczkowa − wykonuje bardzo proste obliczenia związane z pojęciami mol i masa molowa − określa warunki normalne − wykonuje proste obliczenia stechiometryczne związane z prawem zachowania masy	Uczeń: − wyjaśnia pojęcia stała Avogadra i objętość molowa gazu − wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami: mol, masa molowa, objętość molowa gazów w warunkach normalnych, stała Avogadra − wyjaśnia pojęcia: skład jakościowy, skład ilościowy, wzór empiryczny, wzór rzeczywisty − wyjaśnia różnicę między wzorem elementarnym (empirycznym) a rzeczywistym związku chemicznego − wyjaśnia, na czym polegają obliczenia stechiometryczne − dokonuje interpretacji (molowej, masowej, objętościowej) równań reakcji chemicznych − wykonuje proste obliczenia stechiometryczne dotyczące: liczby moli oraz mas substratów i produktów, objętości gazów w warunkach normalnych, po zmieszaniu substratów w stosunku stechiometrycznym	Uczeń: − wykonuje obliczenia o większym stopniu trudności związane z pojęciami: mol, masa molowa, objętość molowa gazu, stała Avogadra − wykonuje obliczenia związane z pojęciami stosunku atomowego, masowego i procentowego pierwiastków w związku chemicznym − rozwiązuje proste zadania związane z ustaleniem wzorów elementarnych i rzeczywistych związków chemicznych − projektuje i wykonuje doświadczenie Potwierdzenie prawa zachowania masy	Uczeń: − porównuje gęstości różnych gazów na podstawie znajomości ich mas molowych − wykonuje obliczenia stechiometryczne o znacznym stopniu trudności dotyczące: liczby moli oraz mas substratów i produktów, objętości gazów w warunkach normalnych, po zmieszaniu substratów w stosunku stechiometrycznym − ustala wzory rzeczywiste i empiryczne związku chemicznego na podstawie jego masy molowej, stosunku procentowego i masowego pierwiastków chemicznych wchodzących w jego skład	Uczeń: − interpretuje równania reakcji chemicznych, uwzględniając liczbę cząsteczek, moli, masę, objętość i stałą Avogadra − wykonuje obliczenia pozwalające ustalić, w jakim stosunku zostały zmieszane substraty poddane analogicznej reakcji, na podstawie łącznej ilości zużytego reagenta i łącznej ilości powstałego produktu

2. Roztwory

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: − definiuje pojęcia: mieszanina jednorodna, mieszanina niejednorodna, emulsja, rozpuszczalność substancji, roztwór, rozpuszczalnik, substancja rozpuszczana, stężenie procentowe, stężenie molowe, roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór przesycony, krystalizacja − wymienia metody rozdzielania na składniki mieszanin niejednorodnych i jednorodnych − wymienia czynniki przyspieszające rozpuszczanie substancji w wodzie − wymienia przykłady roztworów znanych z życia codziennego − odczytuje z wykresu rozpuszczalności informacje na temat rozpuszczalności wybranej substancji − zapisuje wzór na stężenie procentowe i molowe − wykonuje proste obliczenia związane z pojęciami: rozpuszczalność, stężenie procentowe i stężenie molowe	Uczeń: − wymienia przykłady roztworów o różnym stanie skupienia rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej − opisuje tworzenie się emulsji − wyjaśnia proces rozpuszczania substancji w wodzie − wyjaśnia różnice między rozpuszczaniem a roztwarzaniem − wymienia wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji − omawia metody rozdzielania na składniki mieszanin niejednorodnych i jednorodnych − projektuje i przeprowadza doświadczenie Rozdzielanie składników mieszaniny niejednorodnej metodą sączenia (filtracji) − podaje zasady postępowania podczas sporządzania roztworów o określonym stężeniu procentowym i molowym	Uczeń: − analizuje wykresy rozpuszczalności różnych substancji − dobiera metody rozdzielania mieszanin jednorodnych na składniki, biorąc pod uwagę różnice we właściwościach składników mieszanin − sporządza roztwór nasycony i nienasycony wybranej substancji w określonej temperaturze, korzystając z wykresu rozpuszczalności tej substancji − wykonuje obliczenia związane z pojęciami stężenie procentowe i stężenie molowe, z uwzględnieniem gęstości roztworu − oblicza stężenie procentowe lub molowe roztworu otrzymanego przez zmieszanie dwóch roztworów o różnych stężeniach − rozwiązuje zadania związane z zatężaniem i rozcieńczaniem roztworów	Uczeń: − wymienia sposoby otrzymywania roztworów nasyconych z roztworów nienasyconych i odwrotnie, korzystając z wykresów rozpuszczalności substancji − wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem roztworu o określonym stężeniu procentowym i molowym − projektuje i wykonuje doświadczenie Sporządzanie roztworu o określonym stężeniu procentowym − projektuje i wykonuje doświadczenie Sporządzanie roztworu o określonym stężeniu molowym − przelicza stężenie procentowe roztworu na stężenie molowe i odwrotnie  − przelicza stężenia roztworu na rozpuszczalność i odwrotnie	Uczeń: − projektuje, wykonuje oraz opisuje wyniki doświadczenia Rozdzielanie składników mieszaniny jednorodnej barwników roślinnych metodą chromatografii bibułowej − projektuje, przeprowadza oraz opisuje wyniki doświadczenia Rozdzielanie mieszaniny jednorodnej metodą ekstrakcji ciecz−ciecz − wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem, zatężaniem i mieszaniem roztworów o wysokim stopniu trudności, np. wymagające wykorzystania reguły krzyżowej

3. Reakcje chemiczne w roztworach wodnych

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: − wyjaśnia pojęcia: dysocjacja elektrolityczna, elektrolity, nieelektrolity, wskaźniki kwasowo- -zasadowe, stopień dysocjacji, mocne elektrolity, słabe elektrolity, odczyn roztworu, pH, pOH − zapisuje proste równania dysocjacji jonowej elektrolitów i podaje nazwy powstających jonów − zapisuje wzór na obliczanie stopnia dysocjacji elektrolitycznej − oblicza stopień dysocjacji elektrolitycznej, podstawiając dane do wzoru − wyjaśnia sposób dysocjacji kwasów, zasad i soli − wymienia przykłady elektrolitów i nieelektrolitów − wymienia podstawowe wskaźniki kwasowo- -zasadowe (pH) i omawia ich zastosowania − wyjaśnia, co to jest skala pH i w jaki sposób można z niej korzystać − wyjaśnia, co to są właściwości sorpcyjne gleby oraz odczyn gleby	Uczeń: − wyjaśnia kryterium podziału substancji na elektrolity i nieelektrolity − wymienia przykłady elektrolitów mocnych i słabych − wyjaśnia kryterium podziału elektrolitów na mocne i słabe − definiuje zasadę zachowania ładunku − zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów, zasad i soli bez uwzględniania dysocjacji stopniowej − porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji − wymienia przykłady reakcji odwracalnych i nieodwracalnych − przedstawia zależność między wartością pH a odczynem roztworu − wyznacza pH roztworów z użyciem wskaźników kwasowo-zasadowych oraz określa ich odczyn − oblicza pH i pOH na podstawie znanych stężeń molowych jonów H^+i OH^−i odwrotnie	Uczeń: − projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne Badanie odczynu i pH wodnych roztworów kwasów, zasad i soli − wyjaśnia przebieg dysocjacji stopniowej kwasów wieloprotonowych − wyjaśnia rolę cząsteczek wody jako dipoli w procesie dysocjacji elektrolitycznej − zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów, zasad i soli, uwzględniając dysocjację stopniową kwasów − wykonuje obliczenia chemiczne z zastosowaniem pojęcia stopień dysocjacji − wyjaśnia wielkość stopnia dysocjacji dla elektrolitów dysocjujących stopniowo − projektuje i przeprowadza doświadczenie Badanie odczynu gleby − projektuje i przeprowadza doświadczenie Badanie właściwości sorpcyjnych gleby − opisuje znaczenie właściwości sorpcyjnych i odczynu gleby oraz wpływ pH gleby na wzrost wybranych roślin	Uczeń: − zapisuje równania reakcji dysocjacji kwasów i wodorotlenków i wskazuje jony odpowiedzialne za odczyn roztworów kwasów i wodorotlenków − zapisuje równania reakcji dysocjacji soli i reakcji soli z wodą oraz wskazuje jony odpowiedzialne za odczyn roztworu soli − uzasadnia przyczynę zasadowego odczynu amoniaku − analizuje zależność stopnia dysocjacji od rodzaju elektrolitu i stężenia roztworu − ustala skład ilościowy roztworów elektrolitów	Uczeń: − wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o rodzajach zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby − analizuje wpływ zanieczyszczeń wody i gleby na życie roślin i zwierząt − proponuje sposoby zapobiegania degradacji gleby − wyszukuje i prezentuje informacje na temat składu nawozów naturalnych i sztucznych − wykonuje obliczenia o wyższym stopniu trudności z wykorzystaniem pojęć: stopień dysocjacji, pH i pOH

4. Reakcje utleniania-redukcji. Elektrochemia

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: − wyjaśnia pojęcia: stopień utlenienia, reakcja utleniania-redukcji (redoks), utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja, półogniwo, elektroda, katoda, anoda, ogniwo galwaniczne, klucz elektrolityczny, potencjał standardowy półogniwa, SEM − wymienia reguły obliczania stopni utlenienia pierwiastków chemicznych w związkach chemicznych − ustala stopień utlenienia pierwiastka w cząsteczce lub jonie na podstawie znajomości stopni utlenienia pozostałych pierwiastków i ładunku jonu − zapisuje proste schematy reakcji utleniania i redukcji, wskazując liczbę oddanych lub pobranych elektronów − wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i proces redukcji w prostych reakcjach redoks − określa etapy ustalania współczynników stechiometrycznych w równaniach reakcji redoks − odczytuje schemat ogniwa galwanicznego − ustala znaki elektrod w ogniwie galwanicznym	Uczeń: − oblicza zgodnie z regułami stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych w związkach chemicznych i jonach − wymienia przykłady reakcji redoks oraz wskazuje w nich utleniacz, reduktor, proces utleniania i proces redukcji − ustala współczynniki stechiometryczne w prostych równaniach reakcji utleniania- -redukcji metodą bilansu elektronowego − zapisuje równania reakcji rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V) z Al, Cu, Ag − wyjaśnia pojęcia szereg elektrochemiczny metali i pasywacja − analizuje informacje wynikające z położenia metali w szeregu elektrochemicznym − podaje zasadę działania ogniwa galwanicznego	Uczeń: − przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych na podstawie konfiguracji elektronowej ich atomów, położenia w układzie okresowym i elektroujemności − analizuje równania reakcji chemicznych i określa, które z nich są reakcjami redoks − projektuje i przeprowadza doświadczenie Reakcje wybranych metali z roztworami kwasu azotowego(V) – stężonym i rozcieńczonym − projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne, w którego wyniku można otrzymać wodór − zapisuje równania reakcji metali z kwasami nieutleniającymi i z wodą − ustala współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utleniania-redukcji metodą bilansu elektronowego − określa, które pierwiastki chemiczne w stanie wolnym lub w związkach chemicznych mogą być utleniaczami, a które reduktorami − oblicza SEM ogniwa galwanicznego na podstawie standardowych potencjałów półogniw, z których jest ono zbudowane − omawia zjawisko pasywacji glinu i wynikające z niego zastosowania glinu − omawia wpływ różnych czynników na szybkość procesu korozji elektrochemicznej − projektuje i wykonuje doświadczenie Badanie wpływu różnych czynników na szybkość korozji elektrochemicznej − na podstawie wyników doświadczenia omawia wpływ różnych czynników na szybkość procesu korozji elektrochemicznej	Uczeń: − określa stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych w cząsteczkach i jonach złożonych − porównuje aktywność chemiczną metali na podstawie szeregu elektrochemicznego i przewiduje przebieg reakcji różnych metali z wodą, kwasami i solami − projektuje i wykonuje doświadczenie chemiczne Porównanie aktywności chemicznej żelaza, miedzi i wapnia − zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących na elektrodach (na katodzie i anodzie) ogniwa galwanicznego zbudowanego z półogniw metalicznych (I rodzaju) o danym schemacie	Uczeń: − zapisuje równania reakcji kwasów utleniających z metalami szlachetnymi i ustala współczynniki stechiometryczne metodą bilansu elektronowego − projektuje, przeprowadza i analizuje wyniki doświadczenia Badanie działania ogniwa Daniella − wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o współczesnych źródłach prądu stałego − wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje na temat ekologicznego utylizowania elektrośmieci − dokonuje podziału ogniw na odwracalne i nieodwracalne i na podstawie dostępnych źródeł podaje ich przykłady − wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o przebiegu korozji elektrochemicznej stali i żeliwa − zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących podczas procesu rdzewienia przedmiotów stalowych  − wyszukuje metody zabezpieczenia metali przed korozją elektrochemiczną

5. Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: − wyjaśnia pojęcia: proces endoenergetyczny, proces egzoenergetyczny, układ, otoczenie, entalpia, zmiana entalpii, energia aktywacji, szybkość reakcji chemicznej, katalizator, reakcja egzotermiczna, reakcja endotermiczna − wymienia czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej − interpretuje zapisy ΔH < 0 i ΔH > 0	Uczeń: − wymienia przykłady reakcji endoenergetycznych i egzoenergetycznych − określa efekt energetyczny reakcji chemicznej na podstawie wartości entalpii − przewiduje wpływ: stężenia (ciśnienia) substratów, obecności katalizatora, stopnia rozdrobnienia substratów i temperatury na szybkość reakcji	Uczeń: − projektuje doświadczenie Wpływ rozdrobnienia na szybkość reakcji chemicznej − projektuje doświadczenie Wpływ stężenia substratu na szybkość reakcji chemicznej − projektuje doświadczenie Wpływ temperatury na szybkość reakcji chemicznej − projektuje doświadczenie Katalityczny rozkład nadtlenku wodoru − projektuje i wykonuje doświadczenie Reakcja wodorowęglanu sodu z kwasem octowym − projektuje i wykonuje doświadczenie Reakcja magnezu z kwasem chlorowodorowym − zaznacza wartość energii aktywacji na schemacie ilustrującym zmiany energii w reakcji egzoenergetycznej i endoenergetycznej	Uczeń: − udowadnia wpływ temperatury, stężenia substratu, rozdrobnienia substancji i katalizatora na szybkość wybranych reakcji chemicznych, przeprowadzając odpowiednie doświadczenia chemiczne − projektuje i przeprowadza doświadczenie Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie − projektuje i przeprowadza doświadczenie Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie − kwalifikuje podane przykłady reakcji chemicznych do reakcji egzoenergetycznych (ΔH < 0) lub endoenergetycznych (ΔH > 0) na podstawie różnicy entalpii substratów i produktów	Uczeń: − konstruuje wykres energetyczny reakcji chemicznej, odczytuje z niego energię aktywacji i ustala typ reakcji − porównuje wartości energii aktywacji reakcji chemicznych z udziałem i bez udziału katalizatora − wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje na temat roli katalizatorów w procesie oczyszczania spalin − wyjaśnia pojęcie inhibitor i wyszukuje przykłady inhibitorów − wyjaśnia różnicę między katalizatorem a inhibitorem

6. Wprowadzenie do chemii organicznej

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: - dzieli chemię na organiczną i nieorganiczną - definiuje pojęcie chemia organiczna - wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład związków organicznych - określa najważniejsze właściwości atomu węgla na podstawie położenia tego pierwiastka chemicznego w układzie okresowym pierwiastków - wyjaśnia pojęcia: alotropia, liczba oktanowa (LO), wzór strukturalny, wzór półstrukturalny, wzór grupowy, wzór sumaryczny	Uczeń: - omawia występowanie węgla w przyrodzie - wyjaśnia, dlaczego atom węgla w większości związków chemicznych tworzy cztery wiązania kowalencyjne - rozróżnia wzory: półstrukturalny, grupowy, strukturalny, sumaryczny - wyjaśnia i stosuje pojęcia: wiązanie pojedyncze, wiązanie podwójne i wiązanie potrójne - wymienia sposoby zwiększania LO benzyny  - wyjaśnia potrzebę rozwoju nowych źródeł energii i materiałów	Uczeń: - wyjaśnia i stosuje pojęcia: wzór empiryczny, wzór rzeczywisty, wzór szkieletowy − ustala wzór empiryczny i rzeczywisty danego związku organicznego na podstawie jego składu i masy molowej - wymienia i wyjaśnia zasady tzw. zielonej chemii - omawia wpływ wydobycia i stosowania paliw kopalnych na stan środowiska przyrodniczego - proponuje sposoby ochrony środowiska przyrodniczego przed degradacją i zanieczyszczeniem zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju	Uczeń: − wskazuje problemy i zagrożenia wynikające z niewłaściwego planowania i prowadzenia procesów chemicznych − uzasadnia konieczność projektowania i wdrażania procesów chemicznych umożliwiających ograniczenie lub wyeliminowanie używania albo wytwarzania niebezpiecznych substancji	Uczeń: − wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o budowie diamentu, grafitu, grafenu i fulerenów oraz o ich właściwościach i zastosowaniach − na podstawie wyszukanych informacji wyjaśnia przyczynę różnic między właściwościami odmian alotropowych węgla − na podstawie wyszukanych informacji wskazuje na zależność między właściwościami a zastosowaniem odmian alotropowych węgla − ocenia znaczenie związków organicznych i ich różnorodność − wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje na temat destylacji ropy naftowej i pirolizy węgla kamiennego − wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o rodzajach zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby (np.: węglowodory, produkty spalania paliw, freony, pyły), ich źródłach oraz wpływie na stan środowiska naturalnego − wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje na temat źródeł występowania węglowodorów w przyrodzie − wyszukuje i prezentuje informacje na temat właściwości ropy naftowej i gazu ziemnego − wyszukuje i prezentuje informacje na temat przykładów węgli kopalnych − wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje na temat składu i właściwości benzyny

7. Węglowodory

Ocena dopuszczająca [1]	Ocena dostateczna [1 + 2]	Ocena dobra [1 + 2 + 3]	Ocena bardzo dobra [1 + 2 + 3 + 4]	Ocena celująca [1 + 2 + 3 + 4 + 5]
Uczeń: - definiuje pojęcia: węglowodory, alkany, alkeny, alkiny, węglowodory aromatyczne, homologi, szereg homologiczny węglowodorów, grupa alkilowa, reakcja spalania, reakcja substytucji (podstawiania), reakcja addycji (przyłączania), reakcja polimeryzacji, izomeria, izomery konstytucyjne, izomery szkieletowe, izomery położenia - zapisuje wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów i węglowodorów aromatycznych - ustala wzory sumaryczne węglowodorów nasyconych, nienasyconych i aromatycznych na podstawie ich wzorów ogólnych - zapisuje wzory przedstawicieli poszczególnych szeregów homologicznych węglowodorów, podaje ich nazwy - zapisuje wzory benzenu - wymienia rodzaje izomerii konstytucyjnej - podaje nazwy i wzory strukturalne i sumaryczne grup alkilowych	Uczeń: - wyjaśnia pojęcia: wiązanie typu σ i p, węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany rozgałęzione, alkany nierozgałęzione - zapisuje wzory sumaryczne, strukturalne, półstrukturalne i grupowe węglowodorów nasyconych i nienasyconych zawierających w szkielecie do 8 atomów węgla oraz podaje ich nazwy systematyczne - podaje nazwy systematyczne homologów benzenu zawierających w szkielecie do 8 atomów węgla na podstawie ich wzorów strukturalnych, półstrukturalnych lub szkieletowych - rysuje wzory strukturalne, półstrukturalne i szkieletowe homologów benzenu na podstawie ich nazw systematycznych - stosuje pojęcie grupa alkilowa - stosuje zasady nazewnictwa systematycznego alkanów - podaje nazwy systematyczne izomerów na podstawie ich wzorów półstrukturalnych - klasyfikuje związek chemiczny do węglowodorów nasyconych, nienasyconych lub aromatycznych na podstawie wzoru lub opisu budowy - określa typ wiązania (σ i π) w cząsteczkach alkanów, alkenów i alkinów - wyjaśnia, na czym polegają reakcje: substytucji, addycji i polimeryzacji - przedstawia właściwości metanu, etenu i etynu; zapisuje równania reakcji chemicznych, którym ulegają - zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego alkanów, alkenów i alkinów - zapisuje równania reakcji substytucji (podstawiania) atomu wodoru przez atom chloru przy udziale światła - zapisuje równania reakcji addycji (przyłączania) H2, Br2 lub Cl2, HCl, H2O do etenu i etynu - zapisuje równania reakcji polimeryzacji alkenów, np. etenu - ustala wzór monomeru, z którego został otrzymany polimer o podanej strukturze - rysuje wzór polimeru powstającego z monomeru o podanym wzorze lub nazwie - wymienia reakcje, którym ulega benzen	Uczeń: - określa przynależność węglowodoru do danego szeregu homologicznego na podstawie jego wzoru sumarycznego - przedstawia tendencje zmian właściwości fizycznych (np.: temperatura topnienia, temperatura wrzenia, rozpuszczalność w wodzie) w szeregu homologicznym alkanów, alkenów i alkinów - określa rzędowość atomów węgla w cząsteczkach węglowodorów nasyconych i nienasyconych - wyjaśnia, na czym polega izomeria konstytucyjna; podaje jej przykłady - wskazuje izomery konstytucyjne wśród podanych wzorów węglowodorów - podaje nazwę systematyczną izomeru na podstawie jego wzoru półstrukturalnego i odwrotnie - określa typy reakcji chemicznych, którym ulega dany węglowodór, i zapisuje odpowiednie równania - przewiduje możliwość powstania różnych produktów w reakcji przyłączenia cząsteczek niesymetrycznych (np. HCl, H2O) do niesymetrycznych alkenów, zapisuje odpowiednie równania reakcji - omawia budowę cząsteczki benzenu, z uwzględnieniem delokalizacji elektronów - wyjaśnia, dlaczego benzen, w przeciwieństwie do alkenów i alkinów, nie odbarwia wody bromowej ani wodnego roztworu manganianu(VII) potasu - wyjaśnia, na czym polegają kraking i reforming	Uczeń: - projektuje doświadczenie chemiczne i doświadczalnie identyfikuje produkty całkowitego spalania węglowodorów - projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne, w którym odróżnia węglowodory nasycone od nienasyconych - klasyfikuje związek chemiczny do alkanów, alkenów lub alkinów na podstawie właściwości fizykochemicznych - porównuje właściwości izomerów - rozpoznaje i klasyfikuje izomery - ustala wzory i nazwy systematyczne wszystkich izomerów konstytucyjnych węglowodoru o podanym wzorze sumarycznym	Uczeń: - proponuje kolejne etapy substytucji i zapisuje je na przykładzie bromowania etanu - wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o właściwościach fizycznych i zastosowaniach alkanów, alkenów i alkinów - wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje na temat sposobów otrzymywania wybranych alkanów, alkenów i alkinów - wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o tworzywach i wskazuje na zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku ich spalania - omawia właściwości chemiczne węglowodorów aromatycznych - zapisuje równania reakcji spalania benzenu - ustala, czy dany związek chemiczny jest aromatyczny, na podstawie wzoru ogólnego węglowodorów aromatycznych - wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o właściwościach fizycznych i zastosowaniach węglowodorów aromatycznych - odróżnia doświadczalnie węglowodory aromatyczne od węglowodorów nasyconych i nienasyconych - udowadnia, że dwa węglowodory o takim samym składzie procentowym mogą należeć do dwóch różnych szeregów homologicznych